BESİNLERİN TAZELİĞİNİN SAĞLIĞIMIZ AÇISINDAN ÖNEMİ

Sebze ve meyveleri mevsiminde tüketmek, taze ve doğru gıda zincirine özen göstermek sağlıklı beslenmenin ilk adımı. Yeterli miktarda ve mevsimindeki tazeliğini koruyan besin tüketmek  sağlıklı bir vücut için gerekli olan vitamin, mineral, fitokimyasal, lif ve diğer besinleri almanızda büyük rol oynuyor. Yapılan çoğu araştırma da taze meyve ve sebzeleri içeren dengeli bir diyetin diyabet, kalp hastalıkları, kanser gibi birçok kronik hastalık riskini azaltabileceğini gösteriyor. Taze besinleri tükettiğiniz yeterli ve dengeli  bir diyet aynı zamanda  hem fiziksel hem de duygusal olarak daha iyi hissetmenizi sağlıyor. Taze olmayan besinlerin vitamin mineral içeriği daha düşük olabileceği gibi gıda zehirlenmesine yol açma risklerinin de bulunduğunu hatırlatmakta fayda var.

TAZE MEYVE VE SEBZE

Besinler aslında zamanla çevresel faktörler nedeni ile besin değerini kaybedebiliyor, bu noktada taşıma ve saklama koşulları çok ciddi önem taşıyor. Hasat edildikten sonra soframıza gelene kadar ürünlerin taze gıda tedarik  zincirini korumak hem besinsel değer hem de gıda kaybı ve israfını  önlemek için de anahtar rol oynuyor.

Meyve ve sebzelerinizi taze olarak saklamak istiyorsanız bazı meyve ve sebzeleri yan yana tutmamanızda fayda var. Bu noktada etilen gazını iyi anlamak gerekiyor. Etilen gazı doğal yollarla üretilen, birçok meyve-sebzenin büyümesini, gelişmesini ve depolama süresini etkileyen bir gaz. Olgunlaşma sırasında etilen gazı üreten yiyeceklerin bazılarına; muz, avokado, kavun, şeftali, kayısı, armut, elma, erik, domates, ayva ve inciri örnek verebiliriz. Bazı besinler ise etilene duyarlıdır ve etilen varlığında daha kolay bozulurlar. Eğer etilen gazı üreten besinlerle, etilene duyarlı olanları yan yana getirirseniz  bozulmayı kolaylaştırabilirsiniz. Kabak, bezelye, ıspanak, brokoli, marul, salatalık, karpuz, bakla ve biber  etilene duyarlı besinlerden.

HER GÜN 5 PORSİYON

Gün içinde tüketilmesi gereken sebze ve meyve porsiyonları kişinin günlük enerji ihtiyacına, cinsiyetine, yaşına, aktivite düzeyine yani kısacası kişisel ve fiziksel özelliklere göre değişebilir. Fakat günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketmek, yeterli vitamin ve mineral alımı için önemlidir. Taze çiğ sebzeleri gün içinde istediğiniz kadar tüketebilirsiniz. Yüksek su ve lif içerikleriyle sindirime de yardımcı olurlar. Meyveler içinse 1 porsiyon meyve eş değeri her meyvede değişebilir. Dünya Sağlık Örgütü’nün de önerdiği üzere günde en az 400 g veya beş porsiyon meyve ve sebze tüketimi, kronik hastalık riskini azaltır ve günlük yeterli diyet lifi alımının sağlanmasına yardımcı olur.

JAMA(Journal of American Medical Association) dergisinde yayınlanan bir araştırmada 10 farklı gıdanın kalp hastalığı, felç ve tip 2 diyabetle ilgili ölümlerle ilişkisi araştırılmış. Kalp hastalığı, felç ve tip 2 diyabete bağlı 702.308 yetişkin ölümün 318.656'sı (%45) belirli gıdaların yetersiz tüketimi veya bazı gıdaların aşırı tüketimi ile ilişkilendirilmiş. Yeterince taze meyve sebze tüketmemenin ölüm oranını yaklaşık %15 oranında riski arttırdığı görülmüş.

Artan sebze meyvelerinizi  tazeliğini koruyarak ve gıda güvenlik riski oluşturmadan saklamaya özen gösterin. Buzdolabınızda önce taze besinlerin ve daha kısa raf ömrüne sahip olanların tüketilmesine özen gösterin. Dondurulmuş sebze ve meyvelere de şans verin,  kalan yemeklerinizi dondurup daha sonra tüketmenin yollarını araştırın böylece çevreseli ekonomik ve sosyal boyutta gıda israfına karşı önleminizi alın.

Besinleri taze olarak tükettiğinizde vitamin ve mineral kaybını en aza indirgeyerek onların tüm sağlık faydalarından yararlanacağınızı unutmayın. Onları ne kadar iyi korursak onların da bizi ve sağlığımızı o kadar iyi koruyacağının farkında olun. Buzdolabınızı rengarenk sebze meyvelerle doldurun, sağlıkla kalın!

https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/publications-and-technical-guidance/food-and-nutrition-tips-during-self-quarantine

http://www.emro.who.int/nutrition/news/nutrition-advice-for-adults-during-the-covid-19-outbreak.html

Association Between Dietary Factors and Mortality From Heart Disease, Stroke, and Type 2 Diabetes in the United States. Micha R, Peñalvo JL, Cudhea F, Imamura F, Rehm CD, Mozaffarian D. JAMA. 2017 Mar 7;317(9):912-924. doi: 10.1001/jama.2017.0947. PMID: 28267855.